2023_GR_00231 - Verdwenen verbinding tussen Sum en Oct. de Kerchove d’Exaerdestraat - Behandeling verzoekschrift werkgroep Trage Wegen Zuidwest-Brabant - Goedkeuring

Op 17 januari 2023 werd een verzoekschrift ingediend namens de werkgroep Trage Wegen Zuidwest-Brabant waarbij de gemeenteraad wordt verzocht om te beraadslagen over de herwaardering van de verdwenen verbinding tussen Sum (t.h.v. huisnummer 4) en Oct. de Kerchove d’Exaerdestraat, naast de woning met huisnummer 49, recht tegenover Biezeput.

Volgens de verzoekende partij verdween de verbinding zo’n 27 jaar geleden nadat het college van burgemeester en schepenen op 29 juli 1996 een vergunning afleverde tot het plaatsen van een afsluiting rondom de perceelsgrenzen van de eigendom gelegen te Oct. de Kerchove d’Exaerdestraat nr. 49. 

De volledige inhoud van het verzoekschrift valt te raadplegen via de bijlagen gehecht aan dit besluit. De verzoeker schetst daarin zijn verhaal over het ontstaan en verdwijnen van de verbinding en haalt passages aan uit eerder genomen college- en gemeenteraadsbesluiten.

Het dossier betreft een complex geheel en bestaat uit een kluwen van verschillende en uiteenlopende procedures uit het verleden.

Er werd tevens verzocht om de volledige dossierhistoriek te schetsen en om de notulen van het college en de gemeenteraad op te zoeken over de kwestie van de verdwenen verbinding.

De gemeenteraad is ertoe gehouden om het verzoekschrift te behandelen conform de huidige wetgeving zoals bepaald in het decreet houdende de gemeentewegen van 3 mei 2019.

Chronologische dossierhistoriek en feitenaanhaling i.v.m. verdwenen verbindingsweg

Op basis van de gevonden documenten werd een chronologische dossierhistoriek opgemaakt in verband met de verdwenen verbindingsweg. (doc. ‘Samenvatting dossierhistoriek verdwenen verbinding Sum - Oct. de Kerchove d’Exaerdestraat’ + bijlagebundel)

Aan de leden van de gemeenteraad wordt verzocht om deze historiek samen met de gebundelde bijlagen en notulen te raadplegen.

De verzoeker haalt aan dat de verdwenen en afgesloten verbinding het statuut zou hebben van een gemeenteweg omwille van onderstaande redenen:

• de verbinding wordt afgebeeld op topografische kaarten van het NGI tussen 1873 en 1989;
• de verbinding werd ooit verhard door het voormalig bestuur van de gemeente Buizingen;
• de aansluiting van de verbinding op de huidige O.d.K.d’Exaerdestr. staat afgebeeld op een oude postkaart;
• de verbinding werd op oude landmeetkundige metings- en verdelingsplannen aangeduid als ‘voetweg’ of ‘voetweg genaamd De Sum’;
• de verbinding zou beschreven staan in oude akten;
• de afsluiting van de verbinding in 1996 bracht bij de buurtbewoners veel commotie teweeg wat het publiek gebruik ervan bevestigde;
• de stad zou de publieke doorgang reeds erkend hebben in eerdere besluiten

De rioleringsproblematiek dewelke wordt aangehaald in het verzoekschrift werd recent opgelost via de privaatrechtelijke weg. Dit dossier werd in het verleden al losgekoppeld van het voetwegdossier en werd ook nu afzonderlijk behandeld om de jarenlange rioleringsproblematiek op te lossen.

Beoordeling

Verzoekers steunen hun verzoekschrift op art. 35 van het gemeentewegendecreet dat stelt dat eenieder het recht heeft om een verzoekschrift tot vrijwaring en herwaardering van een in onbruik geraakte gemeenteweg in te dienen bij de gemeente. Het verzoekschrift is gemotiveerd op grond van de doelstellingen, vermeld in artikel 3, en in voorkomend geval van het gemeentelijk beleidskader, vermeld in artikel 6.

Verzoekers gaan er dus reeds van uit dat het om een gemeenteweg gaat. 

Uit de eerder gevoerde procedures kunnen we echter opmaken dat het stadsbestuur het voornemen had om een verbinding open te stellen voor het publiek maar dat men er op dat moment van uitging dat de verdwenen verbinding geen juridische gemeenteweg was en dat er voor een openstelling in ieder geval eerst een officiële buurt/voetweg moest gevestigd worden via een rooilijnprocedure mits inname van de grondstrook waarover de verbinding lag.

Ook uit de behandeling van de klachtenbrieven in de maand oktober van het jaar 1996 kunnen we afleiden dat er geen juridische zekerheid was over het statuut van de verbinding maar dat de stad wel een procedure zou kunnen opstarten tot het wettelijk erkennen van een openbare erfdienstbaarheid en/of het vestigen van enige eigendomsrecht van de stad.

Juridisch

Op dit ogenblik ligt er geen enkele titel of dossierstuk voor waaruit blijkt dat het om een gemeenteweg (in de huidige wetgeving) of buurtweg / voetweg in de zin van de wet op de buurtwegen zou gaan:

• de verbinding wordt niet afgebeeld in de atlas der buurtwegen van Buizingen circa 1846, art. 85 uit het huidige decreet houdende de gemeentewegen van 3 mei 2019 is in deze dus niet van toepassing. (dit artikel stelt nl. dat alle gemeentelijke wegen en buurtwegen in de zin van de wet van 10 april 1841 op de buurtwegen die bestaan op 1 september 2019, voor de toepassing van dit decreet geacht worden een gemeenteweg te zijn);
• de verbinding wordt niet afgebeeld op het rooilijnplan voor de verbreding van voetweg nr. 15 uit 1936;
• de aanduiding op historische topografische kaarten of op de oude postkaart geeft geen duidelijkheid of het over een private dan wel een publieke weg/verbinding ging;
• de loutere aanduiding van ‘voetweg’ of ‘erfdienstbaarheid’ op oude opmetingsplannen vormt op zich geen titel van vestiging van een publiekrechtelijke erfdienstbaarheid;
• op heden zijn geen teksten uit oude akten of kopieën van akten ter beschikking gesteld aan het stadsbestuur waaruit wel een titel van publiekrechtelijke erfdienstbaarheid zou kunnen aangetoond worden;
• de verbinding is in de feite onbestaande als gevolg van een afgeleverde vergunning die op heden niet werd ingetrokken of vernietigd is;
• tot op heden werd geen publieke doorgang vastgesteld in een uitvoerbare rechterlijke uitspraak;
• uit eerdere adviezen kan afgeleid worden dat het statuut beschouwd werd als zijnde onwettig en te regulariseren;
• de stad heeft tussen de periode 1996 en 2005 verschillende procedures gevoerd tot het vestigen van de verbinding via een gemeentelijk rooilijnplan (en onteigeningsplan) maar deze procedures zijn niet volledig doorlopen of voltooid, er is met andere woorden geen sprake van  een definitieve vaststelling of goedkeuring door de bestendige deputatie;

Gebruik

Artikel 13 van het gemeentewegendecreet stelt: 

"Grondstroken waarvan met enig middel van recht bewezen wordt dat ze gedurende de voorbije dertig jaar door het publiek werden gebruikt, kunnen in aanmerking komen als gemeenteweg."

Dit artikel biedt evenmin de nodige rechtsgrond voor de gevraagde herwaardering gezien uit het verzoekschrift nergens het dertigjarig ongestoord publiek gebruik blijkt.

In de memorie van toelichting van het decreet houdende de gemeentewegen van 3 mei 2019 wordt onder de toelichting bij artikel 13 bovendien onderstaande vermeld:

• “gemeentewegen ontstaan alleen ingevolge een overheidsinitiatief”, “het publieke gebruik moet duidelijk en ondubbelzinnig zijn”, “om redenen van rechtszekerheid en bewijsbaarheid is het niet voldoende dat een strook in het verleden ‘ooit eens’ voor dertig jaar publiek werd gebruikt”.

Feitelijke toestand

Trage wegen hebben een belangrijke functie in recreatieve netwerken voor fietsers en wandelaars.

Als er naar de feitelijke toestand wordt gekeken, lijkt dit tracé echter totaal niet geschikt om als nieuwe gemeenteweg te erkennen. De strook grond waar we hierover spreken is heel erg stijl. Vanaf de Exaerdestraat is er over een afstand van +/-15 meter een aanzienlijk hoogteverschil te merken. Na de bouw van de woning (huisnummer 49) werd een trappenconstructie aangelegd naar de voordeur dewelke zich aan de linker zijgevel van de woonst bevindt. Voor fietsers is het traject dus helemaal uitgesloten.

Bij slechte weersomstandigheden kan deze ligging voor gevaarlijke situaties zorgen. Als de stad dit tracé erkent als gemeenteweg, impliceert dit dat de stad 'de weg' ook dient te beheren en aansprakelijk kan worden gesteld indien er gebreken zijn aan het ‘wegdek’. 

Artikel 3 van het gemeentewegendecreet haalt in de eerste plaats de uitbouw van een veilig wegennet aan – wat in deze situatie zeer onzeker zou zijn; 

“Dit decreet heeft tot doel om de structuur, de samenhang en de toegankelijkheid van de gemeentewegen te vrijwaren en te verbeteren, in het bijzonder om aan de huidige en toekomstige behoeften aan zachte mobiliteit te voldoen.

Om de doelstelling, vermeld in het eerste lid, te realiseren voeren de gemeenten een geïntegreerd beleid, dat onder meer gericht is op:

1° de uitbouw van een veilig wegennet op lokaal niveau;

(..)”

 Verder zijn er rondom het tracé ook heel wat wegen die een vlotte verbinding in de omgeving mogelijk maken , zodat de noodzaak van het erkennen als nieuwe gemeenteweg ook in vraag kan worden gesteld. 

Conclusie

Omwille van bovenstaande redenering, wordt aan de gemeenteraad geadviseerd dat het verzoekschrift van17 januari 2023 niet kan worden ingewilligd omdat er geen sprake is van een gemeenteweg.

• Decreet van 3 mei 2019 houdende de gemeentewegen
• Beslissing college van burgemeester en schepenen van 6 oktober 2023
• Beslissing college van burgemeester en schepenen van 10 november 2023